حمید محمدی رفیع- معاون توسعه سرمایه های انسانی و مسئولیت اجتماعی
نقش هوش مصنوعی در سازمان‌ها را چگونه ارزیابی می‌نمایید؟
با توجه به پیشرفت های اخیر در حوزه تکنولوژی و سرعت روزافزون فناوری های نوآورانه و متعاقب آن تشدید فضای رقابتی در اقتصادها و کسب کارها می‌توان ادعا نمود در آینده‌ای نزدیک هوش مصنوعی ( AI ) به یکی از منابع کلیدی سازمان‌ها تبدیل خواهد شد. استفاده های گوناگونی برای هوش مصنوعی از تحلیل داده‌ها و کلان داده‌ها تا الگوریتم های تصمیم گیری پیچیده در حال توسعه است. از شبیه سازی هوش انسانی توسط هوش مصنوعی می‌توان در صنایع مختلف بهره برد و از مزایای آن استفاده نمود. برخی از مزایای پذیرش هوش مصنوعی در سازمان‌ها شامل: تحلیل دقیق داده ها، توسعه مدل کسب و کار، پیش بینی و تحلیل بازار، کاهش هزینه، افزایش بهره‌وری، پشتیبانی مشتری و بهبود امنیت میباشد.
تأثیر هوش مصنوعی بر افزایش بهره وری کارکنان چیست؟
هوش مصنوعی (AI) به دلیل قابلیت خود برای ایجاد ارزش برای مشتریان، کارکنان و سازمان ها، در مدیریت منابع انسانی (HRM) به طور فزاینده‌ای استفاده می‌شود. با این حال، مطالعات اخیر نشان داده است که سازمان‌ها هنوز از مزایای مورد انتظار از اتخاذ AI بهره برداری نکرده‌اند، علیرغم سرمایه‌گذاریهایی که در زمان، تلاش و منابع خود داشته‌اند. از این رو، مطالعه تمام این پیشرفت های تکنولوژیکی که ممکن است به یک سازمان کمک کند تا کارآمدتر باشد، بسیار مهم است. در مقایسه بین هوش مصنوعی و هوش انسانی در برخی از شاخص ها، هوش مصنوعی برتریهایی را داراست. به عنوان مثال سرعت عمل در هوش مصنوعی، قدرت پردازش و تحلیل داده های حجیم، سرعت در تصمیم گیری و اقدام از این دست شاخص‌ها می‌باشند. حال آنکه استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی و شبیه سازها می‌توانند در تصمیم گیری ها، تحلیل‌ها و پیش بینی های منابع انسانی بسیار کارگشا باشند. بدین ترتیب با استفاده درست از این تکنولوژی نقش های هوش مصنوعی(AI) در HRM می‌توان به صورت هم سو، توامان کارایی را افزایش داد (استفاده از هوش مصنوعی در تخصیص بهینه منابع و امکانات) و هم اثربخشی اقدامات و تصمیمات را مورد پایش و هدایت قرار داد. بدین ترتیب قطعا روند رو به رشدی در افزایش بهره وری سرمایه های انسانی و نتیجتا حصول اهداف سازمانی در حوزه های مختلف قابل مشاهده خواهد بود.
هوش مصنوعی چه تأثیری بر آینده مشاغل به خصوص حوزه صنعت دارد؟
با توجه به ماهیت فعالیت، مأموریت‌ها و اهدافی که صنایع مختلف به دنبال حصول آن هستند و همچنین گوناگونی مشاغل (علی الخصوص مشاغل کلیدی سازمان‌ها ) در این صنایع تأثیرات گوناگونی را شاهد خواهیم بود. قطعا مشاغل مختلف با طیف گسترده‌ای از کاربردهای هوش مصنوعی متناسب با ویژگی های شغلی برخورد خواهند نمود. وجود برخی ویژگی های هوش مصنوعی که پیشتر به آنها اشاره شد می‌تواند راهگشا و کارگشای بسیاری از مسائل و تسهیل کننده اقدامات بسیاری باشد. رشد اتوماسیون فرایندهای کاری که با استفاده از هوش مصنوعی هدایت می‌شوند، پتانسیل قوی برای تأثیرات مثبت و منفی بر بازار کار دارد. حال آنکه حضور هوش مصنوعی در کنار هوش انسانی که برتری های آن نسبت به هوش مصنوعی در زمینه های تفکر انتزاعی، خلاقیت، انعطاف پذیری، حضور تعاملات و ملاحظات اخلاقی و … میباشد می‌تواند شکل جدیدی از مشاغل، شایستگی‌ها و صلاحیت های شغلی را به وجود آورد.
وضعیت آینده سازمان‌ها در مواجهه با هوش مصنوعی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
قطعا در آینده نه چندان دور استفاده از هوش مصنوعی فراگیر شده و به علت وجود حجم عظیمی از داده‌ها و اطلاعات، وجود ابرروند ها، محیط پویا و … حضور هوش مصنوعی به یک الزام در اکوسیستم کسب و کارها تبدیل می‌گردد. همچنین به زودی وجود و پیشرفت هوش مصنوعی به عنوان ابزاری نوین و عضوی جدانشدنی از قابلیت های کلیدی سازمان‌ها قلمداد خواهد شد. به زعم تافلر پس از موج سوم تغییرات و ورود به عصر فراصنعتی ایستادن در مقابل موج تغییرات ممکن نخواهد بود و منجر به شکست خواهد شد. سازمان های در عصر امروز می‌بایست سوار بر موج تغییرات شده و از آنها بهره مند گردند. قاعدتا هوش مصنوعی می‌تواند به عنوان عاملی موثر در اختیار سازمان‌ها قرار گرفته و از این ابزار در جهت رشد سازمان و تسریع در حصول اهداف و چشم انداز آن استفاده کرد.
هوش مصنوعی را فرصت می‌دانید یا تهدید؟
هوش مصنوعی نیز همچون سایر تکنولوژی‌ها و فناوری‌ها قابلیت استفاده های گوناگون دارد. حضور این فناوری در اختیار بشریت می‌تواند در پیشبرد بسیاری از مسائل تسهیل کننده و به خودی خود موجب پیشرفت های چشمگیر در کسب و کار های مختلف اعم از صنایع ارتباطات، پزشکی، بیوتکنولوژی و …. گردد. در برهه زمانی کنونی قطعا وجود هوش مصنوعی برای همه صنایع ایجاد فرصت نموده است. فرصت برای استفاده از داده های بسیار زیاد، تحلیل های پیچیده، تصمیم گیری های چند معیاره، پیش بینی روند‌ها و …. . اما این فقط یک ابزار میباشد. به قول آلبرت هوبارد ” شاید یک ماشین بتواند کار پنجاه فرد عادی را انجام دهد اما هیچ دستگاهی نمی‌تواند کار یک انسان خارق العاده را انجام دهد.”. فراموش نمی‌کنیم که هوش مصنوعی نسبت به انسان دارای انعطاف پذیری پایین تری است، دارای قدرت اختیار نمیباشد، خلاقیت ندارد، بسیار منطقی عمل می‌کند و قادر نیست مؤلفه های اخلاقی، انسانی و معنوی را در خود جای دهد. وجود فطرت پاک انسانی، همدلی، ایمان و انسانیت آن چیزیسیت که وجود بشریت را اشرف بر همه موجودات، مصنوعات و تکنولوژی‌ها قرار می‌دهد.