به گزارش نجواخبر، رسانه‌های جمعی ژاپن با خبری خونین، جهان را شگفت‌زده کردند. شینزو آبه نخست‌وزیر و رئیس سابق حزب لیبرال دموکراتیک ژاپن حین سخنرانی ترور شد.
آبه که در سن ۶۷ سالگی ترور شد، متولد سال ۱۹۵۴ در شهر توکیو در خانواده‌ای قدرتمند از نسل سامورایی‌های قدیمی ژاپن بود. پدر او «شینتارو آبه» وزیر خارجه ژاپن بود که اتفاقا با سفر به ایران برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق تلاش کرد که البته چندان نتیجه بخش نبود.
پدر بزرگ وی «نوبوسوکه کیشی» از رهبران دولت ژاپن در دوران جنگ جهانی دوم بود که قبل از شروع جنگ رهبر دولت دست‌نشانده ژاپن واقع در شمال چین و در دوران جنگ وزیر تسلیحات دولت نخست‌وزیر توجو بوده است.
ترور آبه توسط تسویا یاگامی عضو سابق نیرو دریایی این کشور با استفاده از یک اسلحه دو لول دست ساز ساده انجام شد تا به این ترتیب نام «یاگامی» در کنار نام‌هایی همچون «لی هاروی اسؤالد» قاتل کندی و «خالد اسلامبولی» قاتل انور سادات قرار گرفت.
نکته مهم این بود که ترور آبه زمانی رخ داد که صحنه سیاسی این کشور این روز‌ها صحنه درگیری‌های شدید و رسوایی‌های مختلفی است که از دوران نخست‌وزیری طولانی مدت آبه گریبان این کشور را فرا گرفته است.
ترور شینزو آبه در کشوری که طی سالهای اخیر کمترین سطح خشونت سیاسی و اجتماعی را تجربه کرده است و قانون اساسی صلح‌گرایانه آن محصول شکست آن در جنگ جهانی دوم است، باعث بهت و حیرت جهانیان شد. در تحلیل چنین بهت و حیرتی باید اشاره کرد که آخرین مورد ترور یک سیاستمدار در این کشور، ترور اینجیرو آسانوما رهبر حزب سوسیالیست ژاپن در سال ۱۹۶۰ حین سخنرانی بود. همچنین آخری عملیات تروریستی در این کشور توسط یک فرقه ممنوعه در سال ۱۹۹۵ با استفاده از گاز اعصاب در مترو توکیو رخ داد که در آن زمان به کشتار توکیو معروف شد.
شاید بسیاری از مخاطبان ایرانی، شینزو آبه را با سفر سال ۲۰۱۹ به ایران و گفت‌وگو با آیت‌الله خامنه‌ای برای میانجیگری توافق هسته‌ای به خاطر بیاورند. اما باید به یاد داشت که شینزو آبه را از بسیاری جهات باید یک نخست‌وزیر غیرمتعارف در تاریخ سیاسی ژاپن بعد از جنگ دوم جهانی قلمداد کرد. اما چرا؟ برای پاسخ به این سؤال باید قدری عقب‌تر رفت.
ساختار سیاسی ژاپن توسط دو حزب اصلی لیبرال و لیبرال دموکراتیک و تعدادی احزاب کوچکتر اداره می‌شود. حزب لیبرال دموکراتیک در بیشتر سالهای پس از جنگ جهانی دوم به غیر از چند سال در اوایل دهه هفتاد میلادی و چند سالی در ابتدای قرن بیست و یکم موفق شده دولت تشکیل بدهد. در چنین شرایطی در سال ۲۰۰۶ برای اولین بار شینزو آبه جانشین کوایزومی نخست‌وزیر قدرتمند ژاپن شد و ریاست حزب را به دست گرفت و سپس دوباره از سال ۲۰۱۲ تا سال ۲۰۲۰ به دلیل وضعیت جسمی -و به قول برخی به دلیل بالا گرفتن بحران سیاسی ناشی از افشای چندین مورد فساد سیاسی و اقتصادی درون حزب- از قدرت کناره‌گیری کرد و رهبری حزب و دولت را به فومیو کیشیدا معاون خود سپرد.
آبه که خود محصول شرایط سیاسی خاص دوران پس از جنگ دوم جهانی بود، از جمله رهبران کاریزماتیک حزب به شمار می‌رود که موفق شده است بر خلاف عمده رهبران این حزب طولانی‌ترین و با ثبات‌ترین دولت‌های ژاپن را تشکیل دهد.
ترور در شرایطی صورت گرفت که او خود را برای ورود دوباره به عرصه رقابت‌های سیاسی آماده می‌کرد؛ آن هم در شرایطی که به دلیل اوج‌گیری برخی افشاگری‌های داخلی در زمینه فساد اقتصادی برخی مقامات، حزب لیبرال دموکراتیک در وضعیت نامطمئنی قرار داده بود.
شینزو آبه را باید از جمله سیاستمداران ملی‌گرا، محافظه‌کار و البته کاریزماتیک ژاپن دانست که در سالهای اخیر با عملکرد خود سبب شده بود که اعتماد عمومی بار دیگر به عرصه سیاسی ژاپن بعد از مدت‌ها بی‌ثباتی سیاسی بازگردد. در هر حال با مرگ آبه به نظر می‌رسد که نخست‌وزیری و ریاست کیشیدا بر دولت و حزب لیبرال دموکراتیک این کشور بدون رقیب جدی ادامه داشته باشد؛ اگرچه برخی کارشناسان نیز بر این باورند که می‌توان انتظار داشت که رقابت‌های درونی حزب لیبرال دموکراتیک ژاپن برای جانشینی فرد قدرتمندی چون آبه به شدت بالا خواهد گرفت. این در حالی است که حزب حاکم لیبرال دموکراتیک ژاپن در حال حاضر فاقد جانشین مناسبی در منطقه غربی ژاپن -جایی که آبه فعالیت سیاسی خود را به منظور بازگشت به عرصه سیاست دوباره شروع کرده بود- است.
فقدان جانشین معتبری برای شینزو آبه این موضوع را به ذهن متبادر می‌کند که حزب در نهایت ناچار شود فردی از نزدیکان یا اعضای خانواده آبه را به منظور پوشش خود در منطقه در برابر احزاب رقیب وارد کارزار رقابت‌های سیاسی کند. با این حال باید دید که در روز‌های اتی صحنه سیاسی ژاپن به کدام سو گرایش خواهد داشت.
شینزو آبه به همراه ترامپ زمینه‌ساز اتحاد چهار جانبه آسیایی موسوم به «کواد» متشکل از ایالات متحده آمریکا، امپراطوری ژاپن، هندوستان و استرالیا بودند که به طور عمده علیه چین هدف‌گیری داشتند اما در عین حال وی خواهان برقراری نوعی توازن در سیاست خارجی حتی در حوزه امنیتی منطقه‌ای بود.
در حالی که تهدید اصلی ژاپن به صورت سنتی کره شمالی، چین و روسیه است، اما آبه ترجیح می‌داد که در کنار آمریکا به عنوان ضامن اصلی امنیت ژاپن از قدرت چین برای کنترل کره شمالی و از بازی با روسیه به منظور حفظ توازن با چین استفاده کند.
آبه از جمله رهبران اصلاح‌طلبی است که خواهان لغو ماده ۹ قانون اساسی این کشور مبتنی بر دفاعی بودن و نه تهاجمی بودن ارتش این کشور بود. همین موضوع تا کنون سبب شده که هزینه‌های دفاعی ژاپن در مقایسه با رقبای منطقه یا نظیر چین بسیار پایین‌تر باشد. گرچه ژاپن دارای حوزه دفاعی بسیار پیشرفته‌ای است، اما به دلیل محدودیت‌های قانون اساسی از انجام هر گونه عملیات تهاجمی در همراهی با متحدان منع شده است؛ مسئله‌ای که مدت‌هاست مورد انتقاد متحدانی نظیر ایالات متحده نیز قرار گفته است.
بر خلاف فومیو کیشیدا نخست‌وزیر فعلی ژاپن، نظر آبه در مورد روسیه نیز بر موازنه‌سازی این کشور استوار بود. این در حالی است که فومیو کیشیدا به دلیل اختلافات طبیعی ارضی با روسیه با مغتنم شمردن وضعیت دیپلماتیک روسیه در اجلاس G7 خواهان اقدامات مقتضی به منظور کاهش قیمت نفت روسیه به نصف قیمت فعلی شده است؛ امری که با واکنش فوری روسیه روبه‌رو شد.
*قاتل نخست‌وزیر سابق ژاپن در بازجویی‌ها به انگیزه‌اش برای انجام این عملیات ترور اعتراف کرده است.
پلیس ژاپن هویت فرد ۴۱ سالهای را که روز جمعه (۸ ژوئیه/ ۱۸ تیر) با یک سلاح دست‌ساز «شینزو آبه»، نخست‌وزیر سابق ژاپن را ترور کرد «تتسویا یاماگامی» معرفی کرده است.
یاماگامی در بازجویی‌ها به پلیس انگیزه‌اش از این ترور را اینطور شرح داده که شینزو آبه ارتباطاتی با یک «سازمان خاص» داشته که او از آن کینه به دل داشته است. یاماگامی گفته که کینه‌اش منشأ سیاسی نداشته.
رسانه‌های ژاپنی و رسانه‌های بین‌المللی اشاره‌ای به نام این «سازمان خاص» نکرده‌اند. روزنامه نیویورک‌پست نوشته که پلیس اسمی از این سازمان یا عقایدش به میان نیاورده و مشخص نیست که چنین سازمانی وجود خارجی دارد یا خیر. برخی از رسانه‌های ژاپن گفته‌اند که سازمان مورد اشاره یاماگامی یک سازمان مذهبی بوده است.
یاماگامی دقایقی بعد از شلیک به نخست‌وزیر ژاپن در حین یک سخنرانی تبلیغاتی در شهر «نارا» توسط نیروهای امنیتی به روی زمین انداخته شده و دستگیر شد. او بعد از انجام عملیات ترور هیچ تلاشی برای فرار انجام نداد.
شبکه خبری الجزیره به نقل از پلیس ژاپن گزارش داده یاماگامی در حین بازجویی‌ها با آرامش به سؤالات پاسخ داده و پلیس در تلاش است مشخص کند که آیا او عملیات را به تنهایی انجام داده است یا خیر. یاماگامی به پلیس گفته از طریق اینترنت از آمدن آبه به شهر نارا مطلع شده است.
پایگاه فوربس یاماگامی را ساکن شهر نارا معرفی کرده و نوشته او به مدت ۳ سال در «نیروهای دفاع دریایی ژاپن» شاغل بوده. یاماگامی قبل از انجام حمله بیکار بوده است.
پایگاه «آساهی» نوشته پلیس منزل یاماگامی را جست‌وجو کرده و از آنجا مقادیر زیادی مواد منفجره کشف کرده است. او در دوران خدمتش در نیروی دریایی آموزش‌هایی در زمینه استفاده از سلاح و مواد منفجره دیده است.
طبق گزارش پایگاه آساهی شلیک به شینزو آبه ساعت ۱۱:۳۰ صبح جمعه به وقت محلی صورت گرفت و بیمارستان ساعت ۱۷ مرگ او را اعلام کرد. بیمارستان گفته به نخست‌وزیر سابق ژاپن بیش از ۱۰۰ واحد کیسه خون تزریق شده است. مسئولان اعلام کردند او به دلیل جراحت عمیق وارد شده به قلب و سمت راست گردنش جانش را از دست داد.
«ماکاتو ایچیکاوا» تاجری که هنگام تیراندازی در صحنه حاضر بوده به شبکه خبری الجزیره گفت: «اول صدای یک شلیک آمد و بعد دود بلند شد. هنگام شلیک اول هیچ‌کس متوجه نشد چه خبر است اما بعد از شلیک دوم، افرادی که ظاهراً نیروهای ویژه پلیس بودند ضارب را دستگیر کردند.»
مردم ساعاتی بعد از مرگ نخست‌وزیر سابق به محل حادثه رفته و صحنه حادثه را گلباران کردند. تلویزیون آساهی اعلام کرد جسد شینزو آبه روز شنبه برای دفن به زادگاهش در توکیو منتقل خواهد شد. این نخستین حادثه قتل یک نخست‌وزیر مستقر یا نخست‌وزیر سابق از زمان کودتای ۱۹۳۶ است. در آن حادثه چندین شخصیت از جمله دو نخست‌وزیر سابق ترور شدند.
مسئولان هنوز نگفته‌اند چه مجازاتی در انتظار یاماگامی است. ژاپن یکی از کشورهایی است که در آن مجازات اعدام اعمال می‌شود. طی سه سال گذشته شش نفر در این کشور با آویخته شدن به دار اعدام شده‌اند. روزنامه نیویورک‌تایمز نوشته قانون اجازه اعدام برای قتل را می‌دهد اما این مجازات به ندرت برای کسی که یک نفر را کشته در نظر گرفته می‌شود.