از هیرکانی تا برهوت/ «تخریب جنگل‌ها» خطری جدی است

به گزارش خبرنگار نجوا خبر، استان اردبیل ۶۵ هزار هکتار جنگل در مجموعه فندقلو، منطقه حیران و مرز بین استان‌های اردبیل و گیلان در منطقه اسالم به خلخال دارد. این دارایی ارزشمند طی سال‌های اخیر در معرض انواع آسیب‌ها قرار گرفته است.
قاچاق چوب، بهره‌برداری بی‌رویه از جنگل، بهره برداری و قطع غیر مجاز درخت به منظور استفاده در نجاری‌ها، قطع سر شاخه درختان به منظور تأمین خوراک دام به خصوص در فصل زمستان، تبدیل جنگل به عرصه چرای دام، آتش‌سوزی‌های عمدی و غیرعمدی توسط جنگل‌نشینان و چوپان‌ها و لگدکوب شدن خاک جنگل توسط دام از عدم ترین علل تخریب جنگل‌های استان اردبیل در سال‌های اخیر بوده است.
عباسعلی نوبخت، رئیس سازمان منابع طبیعی روز سه‌شنبه ۱۵فروردین ۱۴۰۲ در جلسه بررسی وضعیت حفاظتی جنگل‌های شمال، حفاظت از جنگل‌ها را از مهم‌ترین اولویت‌های سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور برشمرد و گفت: جنگل‌های هیرکانی گنجینه ارزشمند کشور محسوب می‌شود که در دنیا بی‌نظیر است و امروز بر اثر تغییرات اقلیمی و عوامل انسانی با چالش‌های مختلفی روبه‌رو شده است.
وی افزود: برای کاهش عوامل تخریب در جنگل‌های هیرکانی، ابتدا نیازمند شناسایی این عوامل هستیم تا بتوانیم مشکلات دامن‌گیر این جنگل‌ها را حل کنیم.
در این جلسه سرهنگ رضا اکبری، فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور نیز با ارائه گزارشی از وضعیت نیروهای حفاظتی جنگل‌های هیرکانی به کمبود نیروهای این یگان برای حفاظت از عرصه‌های منابع طبیعی اشاره کرد و گفت:

یکی از راهبردهای اساسی سازمان منابع طبیعی هوشمندسازی حفاظت است و در این راستا، فناوری‌های نوین نظیر پهباد، بی‌سیم و دوربین‌های حفاظتی به کمک مأموران جنگلبانی آمده‌اند.
دکتر هادی کیادلیری‌ رئیس دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست علوم و تحقیقات ۷ خرداد ۱۴۰۲ افزود: یکی از اصلی‌ترین چالش‌های‌ جنگل‌های هیرکانی نبود طرح مدیریت جایگزین جنگل است.
به گفته وی در برنامه ششم توسعه بر لزوم تهیه این طرح ‌ تاکید شده بود. اما تاکنون طرح مدیریت جایگزین جنگل آماده نشده است.
‌دکتر کیادلیری با اشاره به اینکه برای هرگونه مدیریت و دخالت در جنگل نیاز به طرح است، عنوان کرد: در نبود طرح جایگزین می‌توان گفت جنگل به نوعی رها شده است‌‌ و ریشه افزایش مسائلی مانند قاچاق چوب و تجاوز به اراضی جنگلی را باید در نبود طرح جایگزین جست‌وجو کرد‌.
وی افزود: چالش دیگری که جنگل‌های هیرکانی را به سمت نابودی سوق می‌دهد، ‌افزایش تجاوز به عرصه‌های جنگلی است که این روزها در بسیاری از مناطق شاهد گسترش آن هستیم و به نظر می‌رسد سازمان‌های متولی آن‌طور که باید با افرادی که اقدام به جنگل‌خواری می‌کنند، برخورد نمی‌کنند.
به گفته دکتر کیادلیری دستگاه‌های مسئول هنوز‌ راهکار مناسبی برای خروج دام از جنگل ارائه نکرده‌اند.
دکتر کیادلیری عنوان کرد: ‌دفن زباله در جنگل یکی دیگر از مشکلات جنگل‌های هیرکانی است که هر روز ناگواتر می‌شود و هنوز‌به ابتدایی‌ترین شکل ممکن زباله‌ها را در دل جنگل دپو می‌کنند‌.
‌‌رئیس دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست علوم و تحقیقات با اشاره به اینکه طغیان آفت و بیماری‌ نیز یکی دیگر از چالش‌های جنگل‌های هیرکانی است، توضیح داد: تخریب جنگل و تغییرات اقلیمی سبب افزایش طغیان آفات و بیماری در جنگل‌های هیرکانی شده است.
‌به گفته وی حدود 75 نوع آفت در جنگل‌های هیرکانی شناسایی شده است.
مدیر روابط عمومی اداره محیط زیست شهرستان شاهرود ۱۰ خرداد ۱۴۰۲ در واکنش به شخم زدن جنگل ابر بیان کرد: فردی به نام «الف» این منطقه را شخم زده و ادعای سند مالکیت دارد لذا باید از کسانی که به او مجوز قانونی این موضوع را داده‌اند مراتب را پیگیری کنید.
اداره منابع طبیعی شهرستان شاهرود پیرامون این بهره بردار و شخم زدن جنگل ابر شکایتی را در دادگاه مطرح می‌کند اما از آنجا که وی دارای مجوز است، شکایت رد می‌شود. کشاورزیان مدیر منابع طبیعی شاهرود حتی اعلام کرده که در دادگاه خواستار تجدید نظر در رأی هم شده اما حکم به نفع بهره بردار صادر می‌شود.
وی افزود: فرد بهره بردار از اهالی بومی برای این منطقه از جنگل ابر مجوز بهره برداری دارد اما اینکه آیا او می‌تواند علیرغم داشتن مجوز قانونی اقدام به شخم زدن جنگل ثبت جهانی ابر کند یا خیر؟ داستان دیگری است.

گزارش: پریسابختیاری