اگرچه رییس سازمان محیط زیست از انجام ارزیابی زیست محیطی پروژه راه آهن رشت- آستارا خبر داده است یک کارشناس منابع طبیعی معتقد است، ارزیابی زیست محیطی موضوعی مخفی نیست و باید نتایج آن را در اختیار متخصصان قرار دهند.
به گزارش نجوا خبر چندی پیش بود که خبر امضای سند توافق پروژه ایران و روسیه برای تکمیل راه آهن رشت- آستارا توسط دو رئیس‌جمهور ایران و روسیه منتشر شد اما انتشار این خبر در حالی است که هنوز مشخص نیست که آیا سازمان منابع طبیعی، محیط زیست و وزارتخانه میراث فرهنگی و نهادهای مربوطه مجوزهای لازم برای احداث آن را صادر کرده‌اند یا نه؟ البته علی سلاجقه شانزدهم خرداد در نشست خبری هفته محیط زیست که در سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد، درباره ارزیابی زیست محیطی راه آهن رشت- آستارا اعلام کرده است که ارزیابی پروژه رشت - آستارا طی سال ۱۳۷۸ به سازمان ارسال شده البته هنوز جوانب مختلف زیست محیطی این طرح در حال بررسی است.
رئیس سازمان محیط زیست اعلام کرده است «سامانه ارزیابی زیست محیطی برای شفافسازی ایجاد شده است و مردم میتوانند تمام مراحل پروژه را در آن سامانه ملاحظه کنند، تمام گزارش‌ها در آن سامانه قرار میگیرد و مردم میتوانند در آن اظهار نظر کنند و نظرات کارشناسی خود را قرار دهند و به طور قطع از آن دیدگاه‌ها استفاده لازم را خواهیم برد» اما کارشناسان محیط زیست معتقدند که هنوز موفق به مطالعه ارزیابی زیست محیطی این پروژه نشده‌اند و هیچ متنی از مراحل مختلف ارزیابی این پروژه علیرغم صحبت‌های رئیس سازمان محیط زیست هنوز منتشر و در اختیار کارشناسان قرار نگرفته است.
در همین رابطه هادی کیادلیری کارشناس منابع طبیعی و استاد دانشگاه با بیان اینکه کارشناسان این حوزه هنوز ارزیابی محیط زیستی از راه آهن رشت آستارا ندیده‌اند، گفت: در حالت کلی درخصوص همه پروژها، اگر پروژ‌ه‌ای باعث شود اکوسیستم از پیوستگی خارج شده و تکه تکه شود در واقع باعث ضرر است اما در بحث توسعه صرفا تک بعدی نگاه نمی‌شود بلکه هم رشد پروژه را به لحاظ اقتصادی نگاه می‌کنند هم از لحاظ محیط زیستی پروژه‌ها را بررسی می‌کنند.
وی ادامه داد: ارزیابی‌ها باید این را نشان دهد که علیرغم خسارت محیط زیستی که ایجاد می‌کند، آیا در نهایت به صرفه است؛ یعنی نه صرفا از لحاظ اقتصادی بلکه از نظر اینکه آیا پایداری اکوسیستم را حفظ می‌کند و همچنین باعث رونق اقتصادی می‌شود. در واقع مجموع برآیند این ارزیابی‌ها باید به این نتیجه برسد که این پروژه به توسعه پایدار کمک می‌کند.
این پژوهشگر با بیان اینکه ما هنوز ارزیابی محیط زیستی این پروژه را ندیده ایم، تصریح کرد: ما هنوز نمی‌دانیم هزینه‌هایی این پروژه ایجاد می‌کند چه نوع هزینه‌هایی است و آیا ارزشگذاری شده است. در صورتی که این ارزیابی را ببینیم می‌توانیم نظر دهیم که این ارزشگذاری‌ها درست یا خیر.
کیادلیری خاطرنشان کرد: اگر ارزیابی‌ها درست باشد و براساس معیارهای پایداری این ارزیابی‌ها صورت گرفته باشد؛ قابل تأیید است و باید از این پروژه حمایت کرد ولی اگر ارزیابی‌ها براساس معیارهای پایداری نباشد و شاخص‌ها درست نباشد، قابل تأیید نیست و ما باتوجه به اینکه هنوز ارزیابی در این خصوص ندیده‌ایم نمی‌توانیم نظر بدهیم.
وی با تاکید بر اینکه دوستان دیگر من هم تا جایی که اطلاع دارم این ارزیابی را ندیده‌اند، گفت: ارزیابی موضوع مخفی نیست و باید در اختیار متخصصان قرار دهند، ارزیابی محیط زیستی هم برای این است که مشخص شود این پروژه چه هزینه‌هایی را به صورت مادام العمر ایجاد می‌کند یعنی همانطور که اگر محیط زیست حفظ شود منافع آن مادام العمر است هزینه‌های آن هم اگر ایجاد شود مادام العمر است.
این کارشناس منابع طبیعی خاطرنشان کرد: گاهی اوقات اینطور در جامعه القا می‌شود که طرفداران محیط زیست مخالف توسعه هستند این مباحثی است که حدود ۴۰ الی ۵۰ سال پیش در کشورهای توسعه یافته مطرح می‌شد اما در نهایت به این نتیجه رسیدند که راه‌های سازگار و منطبقی وجود دارد که میتوانند از آن استفاده کنند.